У свеце права
ПРАВЫ і АБАВЯЗКІ НЕПАЎНАЛЕТНІХ
Асноўнымі дакументамі, дзе запісаныя правы непаўналетніх у Рэспубліцы Беларусь, з'яўляюцца Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь і Закон Рэспублікі Беларусь "Аб правах дзіцяці", Кодэкс Рэспублікі Беларусі аб адукацыі. Акрамя таго, правы ўрэгуляваны асобнымі нормамі ў спецыяльна выдзеленых раздзелах і артыкулах грамадзянскага, працоўнага, крымінальнага і Крымінальна-працэсуальнага кодэксаў, а таксама Кодэкса аб шлюбе і сям'і.
Паводле арт. 1 Закона Рэспублікі Беларусь "Аб правах дзіцяці: "...пад дзіцем разумеецца фізічная асоба да дасягнення ім узросту васемнаццаці гадоў (паўналецця), калі па законе яно раней не набыло грамадзянскую дзеяздольнасць у поўным аб'ёме".
Артыкул 179 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб шлюбе і сям'і вызначае ўзроставыя межы непаўналетняга: "асоба з моманту нараджэння да дасягнення ім васемнаццаці гадоў лічыцца непаўналетнім. Дзіця да дасягнення ім чатырнаццаці гадоў лічыцца малалетнім. Непаўнагадовы ва ўзросце ад чатырнаццаці да васемнаццаці гадоў лічыцца падлеткам".
Згодна з Законам аб правах дзіцяці, непаўнагадовы мае права:
На жыццё.
На імя.
На ахову і ўмацаванне здароўя.
На грамадзянства.
На неабходны ўзровень жыцця.
На недатыкальнасць асобы, абарону ад фізічнага і псіхалагічнага гвалту.
Вызначэнне адносін да рэлігіі.
На атрыманне, захоўванне i распаўсюджванне інфармацыі, свабоднае выказванне думкі
На пражыванне ў сям'і.
На жыллё.
На маёмасць.
На адукацыю.
На працу.
На адпачынак.
На свабоду аб'яднанняў.
На абарону гонару і годнасці.
Закон гарантуе роўныя правы ўсім незалежна ад паходжання, расавай, нацыянальнай і грамадзянскай прыналежнасці, сацыяльнага і маёмаснага становішча, полу, мовы, адукацыі, адносіны да рэлігіі, месца жыхарства, стану здароўя і іншых абставінаў, якія тычацца дзіцяці і яго бацькоў.
Абавязкі непаўналетніх
Дзіця абавязаны выконваць законы дзяржавы, клапаціцца пра бацькоў, паважаць правы і інтарэсы іншых грамадзян, традыцыі і культурныя каштоўнасці беларускага народа, іншых нацый і народнасцей, авалодваць ведамі і рыхтавацца да самастойнай працоўнай дзейнасці, беражліва адносіцца да навакольнага асяроддзя, усіх відаў уласнасці.
Выкананне законаў дзяржавы з'яўляецца канстытуцыйным абавязкам кожнага, хто знаходзіцца на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь. За іх невыкананне надыходзіць юрыдычная адказнасць.
Ніхто не можа быць вызвалены ад абавязкаў выконваць законы дзяржавы, клапаціцца пра бацькоў, паважаць правы і інтарэсы іншых асоб.з пункту гледжання крымінальнага права пры незахаванні закона дзіця можа быць прыцягнуты да адказнасці за некаторыя злачынствы з 14 гадоў, да адміністрацыйнай адказнасці з 16 гадоў.
Правы і свабоды аднаго чалавека "заканчваюцца" там, дзе "пачынаюцца" правы і свабоды іншага чалавека. Таму на дзіця таксама ўскладаецца абавязак паважаць правы і законныя інтарэсы іншых грамадзян. Ён таксама павінен паважаць традыцыі і культурныя каштоўнасці не толькі свайго народа, але і іншых нацый і народнасцяў. Традыцыямі з'яўляюцца пэўныя ўстанаўлення, нормы паводзін, ідэі, каштоўнасці, звычаі, абрады, якія перадаюцца ад пакалення да пакалення і такім чынам захоўваюцца на працягу доўгага часу.
На дзіця ўскладаецца абавязак авалодваць ведамі і рыхтавацца да самастойнай працоўнай дзейнасці.
ВУЧАНЬ МАЕ ПРАВА:
- на атрыманне адукацыі ў адпаведнасці з адукацыйнымі праграмамі;
- на навучанне па індывідуальным вучэбным плане ў межах зместу адукацыйнай праграмы;
- стварэнне спецыяльных умоў для атрымання адукацыі з улікам асаблівасцяў іх псіхафізічнага развіцця;
- на прававую і сацыяльную абароненасць у адпаведнасці з заканадаўствам Рэспублікі Беларусь;
- на ахову жыцця і здароўя падчас адукацыйнага працэсу;
- на карыстанне падручнікамі і вучэбнымі дапаможнікамі;
- на павагу сваёй годнасці;
- на дапамогу педагагічных работнікаў у авалоданні ведамі;
- на карыстанне навучальным абсталяваннем і сродкамі навучання, падручнікамі і вучэбнымі дапаможнікамі ва ўстаноўленым парадку;
- на атрыманне платных паслуг у сферы адукацыі;
- на атрыманне сацыяльна-педагагічнай і псіхалагічнай дапамогі з боку спецыялістаў установы адукацыі;
- на заахвочванне і ўзнагароджанне за поспехі ў вучобе;
- на адкрытую ацэнку сваіх ведаў, своечасовае апавяшчэнне аб тэрмінах правядзення кантрольных работ, выпускных экзаменаў;
- на ацэнку вынікаў вучэбнай і грамадскай дзейнасці;
- на ўдзел у кіраванні установай адукацыі;
- на ўдзел у дзіцячых і маладзёжных грамадскіх арганізацыях (аб'яднаннях);
- на ўдзел у алімпіядах, конкурсах, турнірах, фестывалях, канферэнцыях, семінарах і іншых адукацыйных мерапрыемствах, спартыўна-масавай, грамадскай, даследчай дзейнасці ў адпаведнасці са сваімі магчымасцямі.
ВУЧАНЬ АБАВЯЗАНЫ:
- добрасумленна і адказна ставіцца да засваення зместу адукацыйных праграм, праграм выхавання;
- быць дысцыплінаваным, клапаціцца пра гонар класа, установы адукацыі, падтрымліваць яго традыцыі;
- годна паводзіць сябе, праяўляць міласэрнасць, чалавечнасць, павага да старэйшых, аднагодкам, малодшым;
- клапаціцца пра сваё здароўе, імкнуцца да маральнага, духоўнага і фізічнага развіцця і самаўдасканалення;
- берагчы родную прыроду і навакольным свет;
- паважаць гонар і годнасць іншых удзельнікаў адукацыйнага працэсу;
- беражліва адносіцца да маёмасці ўстановы адукацыі;
- прытрымлівацца дзелавога стылю адзення;
- выконваць патрабаванні педагагічных работнікаў, адміністрацыі ўстановы адукацыі, устаноўчых дакументаў, правілаў унутранага распарадку навучэнцаў.
разгарнуць » / « згарнуць